Aile hekimi olarak çalışırken en önemli konu koruyucu sağlık hizmetleri olmalıdır. Maalesef daha çok tedavi edici hizmetlere odaklanıyoruz. Bu yazımızda Gebe bir hastamız ile ilk muayenede neler yapılmalı bunları madde madde sıralayacağız.
Aslında Gebe kalmayı planlayan bireyin gebe kalmadan önce aile hekimine bilgi vermesi, gebelik öncesi rutin kan ve idrar tetkikleri yapılması, tansiyon, kilo, boy bakılması, Folik asit başlanması, kişinin geçmişindeki hastalıklara karşı önlemler alınması çok daha doğrudur.
Şimdi madde madde Gebe hasta ile ilk karşılaşmada yapılacakları sıralayalım.
* Gebelik bilgileri sisteme girilmeli. SAT, Gebenin ve eşinin telefon numarası kaydedilmeli.
* Kan grubu, kilosu, boyu, Tansiyonu, idrar tahlili, Mümkünse kanda HbA1C bakılmalı.
* Eşi ile akrabalık olup olmadığı, eşinin ve kendisinin ailesinde genetik hastalıklar sorgulanmalı.
* Kullandığı ilaç varsa gebelikte kullanılıp kullanılmayacağı açısından tek tek incelenmeli. Hastaya artık hamile olduğu, sormadan hiçbir ilacı kullanmaması gerektiği söylenmeli. Gebelikte kullanılabilen A ve B grubu ilaç ne demek anlatılmalı.
* İlk muayenede mutlaka Folik asit yada folik asit içeren multivitamin reçete edilmeli. Eğer reçete edilmiyor elden veriliyorsa da hukuken verildiğinin ispatı için muayene ekranına not alınmalı.
* İlk karşılaşmada mutlaka Kadın Doğum sevki yapılmalı. Ve bu sevk sisteme işlenmeli. Bir sonraki muayenede de Kadın Doğum polikliniğine gidip gitmediği sorgulanmalı, programa not alınmalıdır.
* Riskli bir durum tespit edildiyse mutlaka resmi formu ve tutanağı ile ilçe sağlık müdürlüğüne yazılmalıdır.
* 18 yaş altı gebelik ise resmi yazıyla bildirimi yapılmalıdır.
* Aşıları sorgulanmalı. Çocuk doğurma çağındaki kadınlar gebelik öncesinde, poliomyelit, kızamık, kabakulak, kızamıkçık, tetanoz ve difteriye bağışık olmalıdır. Canlı aşılar mümkünse gebelik sonrasına ertelenmelidir.
Tetanoz ve Difteri: Bağışık olmayan gebeler: Tercihan 2. veya 3. trimesterde 4-8 hafta aralıkla 2 doz Td, 6- 12 ay sonra 3. doz.
Primer şema tamamlanmamış veya üzerinden 10 yıldan fazla süre geçmişse 1 veya 2 doz rapel Td.
Anneden bebeğe geçen antikorlar 6 ay koruyucudur.
* Pandemi sürecinde Covid aşı sorgulanması ve teşvik edilmeside mühimdir. Gebelikte Covid aşıları rahatlıkla yapılabilmektedir.
* Mevsimsel grip aşısı da ilk 3 aydan sonra önerilebilir.
* Kırsalda yaşayan gebelere Misafir Anne projesi anlatılmalı.
* Tüm gebelere Gebe Bilgilendirme sınıfı hakkında bilgi verilmelidir.
* Gebe izlem Aslında aile hekimliğinin en önemli 2 konusundan biridir. Diğer önemli konuda bebeklik/çocukluk çağı aşı takvimi ve aşılamalarıdır. Anne gebeliği süresince muayeneye geldikçe az az doğum sonrası süreçte anlatılmalıdır. Özellikle doğum öncesi son muayenelerde topuk kanı alınacak gün mutlaka söylenmelidir.
* Program (AHBS) içerisine alınan notlar çok önemlidir. Hem hastanın her gelişinde tekrar tekrar aynı soruları sormamak açısından hemde hertürlü hukuki durumda Aile hekimini kurtarıcı olması açısından sık sık not alınmalı ve mümkünse bu notlar e-nabız'a da gönderilmelidir.
* Acil durumlarda 112 yi araması gerektiği, acil olmayan kafasına takılan her soruda Aile hekimine / Ebe / Hemşiresine ulaşması gerektiği söylenerek vedalaşılır.
